استخاره فال‌بینی و رمالی نیست/ روایت چندانی درمورد استخاره نداریم
تاریخ انتشار: ۹ خرداد ۱۳۹۷ | کد خبر: ۱۸۸۷۱۸۴۳
خبرگزاری مهر، گروه دین و اندیشه-مهدی مسائلی: خرافات همیشه مشابه‌ای در دین دارند تا بعضی به توجیه آنها بپردازند. نمونه آن همین استخاره‌های متداولی که در جامعه مذهبی و حتی غیر مذهبی شیعه بسیار فراگیر شده اند. بنده افراد فراوانی را دیده‌ام که در هنگام نماز جماعت نه برای خواندن نماز، بلکه برای استخاره گرفتن به مسجد آمده‌اند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
اما حقیقت اینکه استخاره با قرآن و تسبیح روایات چندانی ندارند. آن روایات اندک و ضعیف‌السندی هم که برای این کار وجود دارد، دلالت بر قرعه‌انداختن دارند. یعنی اگر کسی در انجام کاری مردّد بود و به تعبیر عامیانه انجام و ترک آن، پنجاه پنجاه بود، با تبرّک به قرآن به یک طرف قرعه بیاندازد و از خداوند متعال بخواهد که قرعه را در طرفی قرار دهد که خیر و صلاح او در انجام آن است. اما امروز موضوع استخاره برای بسیاری ظاهرش استخاره است و باطنش سرکتاب باز کردن و فال گرفتن، یعنی گذشته و آینده را از قرآن دیدن! به دیگر سخن، مردم با روحانیون از آنها مراجعه می‌کنند که تا آنها با نگاه به قرآن برای‌شان غیب‌گویی نموده و از وقایع آینده خبر دهند. این درحالی است که از امام صادق(ع) روایت شده است: «لَا تَتَفَأَّلْ بِالْقُرْآن؛ به قرآن فال مزن».( شیخ کلینی، اصول کافی، ج ۲، ص۶۲۹)
تفاوت این(سرکتاب بازکردن) با آن(قرعه‌انداختن) در صورت‌های زیر است:
۱. سرکتاب باز کردن در هر شرایطی صورت می‌گیرد، حتی هنگامی که فرد صلاح و مصلحت خویش را در انجام کاری می‌بیند. در حالی که استخاره(به صورت قرعه) فقط مربوط به شرایطی است که هیچ کدام از دوطرفِ ترک و انجام یک کار برتری نداشته باشند.
۲. بعد از انجام استخاره، با تحقیق و بررسی ممکن است ترک یا انجام کاری برتری یابند، در چنین صورتی قرعه و استخاره باطل می‌شود، ولی هنگامی که استخاره را به معنای آینده‌نگری ببینیم، نتیجه تحقیق و بررسی‌ها هیچ تغییری ایجاد نمی‌کند. حتی اگر کسی می‌دانسته که انجام کاری بهتر است و استخاره بی مورد کرده است بایدحرمت آن را نگه دارد.
۳. در راه و روش توحیدی، مؤمنین پس از بررسی کارها، باید برای اطمینان قلب بر خدا توکل کرده و به دنبال رأی و نظر خویش بروند:« وَشَاوِرْهُمْ فِی الْأَمْرِ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَکَّلْ عَلَی اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُتَوَکِّلِینَ؛ با آنان مشورت کن! اما هنگامی که تصمیم گرفتی،[قاطع باش و]بر خدا توکل کن! زیرا خداوند متوکلان را دوست دارد.» ولی در روش کنونی، پس از بررسی کارها، برای اطمینان قلب استخاره می‌کنند!
۴. استخاره به معنای قرعه توضیح ندارد، یا خوب است یا بد(«افعل» است یا «لاتفعل»، «انجام بده» است یا «انجام نده»)، حتی نمی‌توان گفت استخاره «خیلی‌خوب» است یا «خیلی بد». چون قرعه‌انداختن میان دوطرفِ انجام و ترک «خیلی خوب» و «خیلی بد» ندارد. اما سرکتاب بازکردن توضیح دارد، گاهی توضیحش آن‌قدر فراوان است که انسان را به شگفت انداخته و هیجان زده می‌کند! یادم هست که برای نماز جماعت به مسجدی رفته بودم، شخصی آمد و طلب استخاره با قرآن کرد، استخاره‌ای کردم و گفتم بد است، گفت: توضیح ندارد؟! گفتم: نه! نگاهی خاصی به من کرد و رفت. بعد از آن، به دیدار امام جماعتِ آن مسجد رفتم، مشغول صحبت بودیم که شخصی آمد و طلب استخاره از وی کرد، برق‌آسا دستی بر قرآن زد و چندجمله‌ای توضیح استخاره‌اش را می‌داد! توضیحاتش نیز همه جنبه پیشگویی داشت و مخاطب را به هیجان می‌آورد.
آری متأسفانه عده‌ای از روحانیون کار را به جایی رسانده اند که بعضی از مردم تمام کارهایشان را بر مبنای گرفتن استخاره انجام می‌دهند، چرا که می‌خواهند به جای کسب علم و آگاهی و سپس توکل به خداوند متعال در انجام کارها، به ریسمان آینده‌بینیِ استخاره چنگ زنند و به جای اطمینان به خداوند و توکل بر او، قلبشان را با استخاره آرامش دهند. در این میان بعضی از روحانیون شیعه نیز به جای حل مشکلات دینی مردم به فال بینی و سرکتاب‌بازکردن برای آنها مشغولند.
۵. قرعه انداختن احتیاج به آخوند و روحانی ندارد بلکه کافی است افراد با توجه به خداوند به وسیله قرآن یا تسبیح قرعه انداخته و سپس با توکل به خدا به نتیجه آن عمل کنند. ولی سرکتاب بازکردن احتیاج به روحانی دارد، آن هم کسی که در این عمل، کارآزموده باشد و بتواند آینده را از معنای آیات بیرون کشیده و برای ما توضیح دهد. استاد شهید مطهری می‌گوید:
«یک چیزهائی هم هست که بعد مردم آمده اند و برای علماء ساخته اند مثل استخاره کردن که در اصل استخاره کردنش یک عده حرف دارند تا چه رسد به اینکه حتما استخاره را علماء باید بکنند، و این چه مصیبتی هم هست: آدم در خانه نشسته است و مشغول مطالعه یا نوشتن است، تلفن زنگ می زند که آقا خواهش می کنم یک استخاره بفرمائید. آن چیزی که من خودم خیلی عصبانی می شوم اینست که در کوچه یا خیابان دارم می روم و عادت هم دارم که تند راه میروم و یک عادت بدی هم که دارم اینست که تسبیح در دست من است و با آن بازی می کنم، چشمشان که به تسبیح می افتد به یاد استخاره می افتند و یک دفعه آدم را میخکوب می کنند که آقا یک استخاره بفرمائید. اینها دیگر چیزهائی است که خود ما مردم در آورده ایم. البته من خودم استخاره می کنم و مخالف با آن نیستم، ولی بهتر اینست که هر کسی خودش استخاره کند. حتی بعضی می گویند استخاره کسی برای کس دیگر درست نیست و هر کس خودش باید استخاره کند، نه اینکه علماء یکی از وظایفشان استخاره کردن است. ما این را باید بدانیم که به هر حال اینها به اسلام مربوط نیست.» (شهید مرتضی مطهری، خاتمیت، ص۹۶)
۶. لازمه قرعه انداختن حال و هوای معنوی و توجه به خدا است ولی لازمه سرکتاب بازکردن، مهارت در تأویل و تفسیر آیات قرآن کریم. از این جهت است که بعضی روحانیون در دفتر و اتاقی نشسته‌اند،چای می‌خورند، با یکدیگر حرف می‌زنند و در خلالش قرآن را باز کرده و برای مراجعین تلفنی و اینترنتی استخاره می‌کنند. این‌چنین استخاره‌ای شاید وضو هم احتیاج نداشته باشد. نقل است روزی رهگذری در کوچه به آخوند ملا علی سمنانی(۱۲۳۴-۱۳۳۳ه ق) رسید و گفت:
آقا یک استخاره نمائید؟!
حکیم سقراط وار جویا شد که چه کاره هستی؟!
آن شخص گفت: سلمانی.
آخوند عمامه را از سر برداشت و در کنار گذر ایستاد و گفت: خوب اینک بیا و سر و صورتم را اصلاح نما.
سلمانی گفت: آقا در کوچه و برزن که نمی‌شود.
شیخ گفت: چرا؟
سلمانی جواب داد: اسباب و لوازم سرتراشی در دکان است.
حکیم لبخند حکیمانه ای زد و گفت: تو که لوازم کارت را همراه نداری، مؤمنِ مسلمان، من هم حالا آن حال و توجه را ندارم تا استخاره کنم. استخاره حالی می‌خواهد و توجه مخصوصی. وقت دیگر بیا تا با خدا راز و نیازی نماییم سپس ببینیم که صلاحت در چیست. آن هدفی که داری صلاح کارت هست یا نه؟
کد خبر 4310147منبع: مهر
کلیدواژه: قرآن قرآن کریم نمایشگاه قرآن ماه مبارك رمضان قرآن کریم معرفی کتاب قرآن فلسفه دعای روزهای ماه رمضان رادیو گفتگو پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی نشست علمی تفسیر قرآن تازه های نشر علوم انسانی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۸۸۷۱۸۴۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
قطع سهمیه خودرویی «مادران» و «فرسوده‌ها»؟
سامانه یکپارچه تخصیص خودرو‌های داخلی در حالی این روز‌ها به نوعی تعلیق شده و طرح فروش خاصی در آن اجرا نمی‌شود که این موضوع ابهاماتی را درباره سرنوشت سهمیه «خودرو‌های مادران و خودرو‌های فرسوده» ایجاد کرده است.
به گزارش دنیای اقتصاد، این دو سهمیه تقریبا از سال ۱۴۰۱ لحاظ شدند که دو گروه مادران دارای دو فرزند (آنها که فرزند دومشان پس از ابلاغ قانون در تاریخ ۲۴ مهر ۱۴۰۰) دنیا آمده است و همچنین مالکان خودرو‌های فرسوده را در بر می‌گیرد. در این بین، سهمیه مادران با توجه به ابلاغ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، در نظر گرفته شده است و طبق آن، خودروسازان باید ۵۰ درصد از ظرفیت فروش خود را به مادران مشمول اختصاص دهند.
به عبارت بهتر، شرکت‌های خودروساز داخلی مکلفند از زمان ابلاغ این قانون یک خودروی ایرانی به قیمت کارخانه به انتخاب و به نام مادر پس از تولد فرزند دوم به بعد در هر نوبت ثبت‌نام و تنها برای یک مرتبه، تحویل دهند.
ابلاغ این قانون مصادف با دورانی بود که خودرو‌های داخلی از مسیر قرعه‌کشی عرضه می‌شدند، بنابراین خودروسازان باید ۵۰درصد از ظرفیت فروش خود در این به‌اصطلاح لاتاری را به مادران مشمول تخصیص می‌دادند. خاصیت این طرح برای «مادران» این بود که با توجه به سهمیه ۵۰درصدی، از شانس بالایی برای برنده شدن در قرعه‌کشی برخوردار بودند.
به همین نسبت طبعا از شانس مشتریان عادی کاسته می‌شد، زیرا انبوهی از متقاضیان غیر مادر، باید تنها برای نصف خودرو‌های عرضه‌شده در قرعه‌کشی‌ها شانس خود را امتحان می‌کردند. به‌هر‌حال به واسطه این قانون، تا به امروز مادران مشمول زیادی موفق به خرید خودرو با قیمت کارخانه‌ای شده‌اند (هرچند البته این نکته را نباید فراموش کرد که دلالان و واسطه‌گران با اجاره کارت ملی برخی مادران مشمول، عملا صاحب این خودروها شدند).
اما سهمیه دوم یعنی «خودرو‌های فرسوده» نیز طبق قانون ۲۰ درصد از فروش خودروسازان را به خود اختصاص می‌دهد. بر این اساس، خودروسازان باید ۲۰درصد از ظرفیت فروش خود در هر دوره را برای مالکان خودرو‌های فرسوده کنار می‌گذاشتند. هدف از این قانون، ترغیب مالکان فرسوده‌ها به اسقاط خودروهایشان بود. با توجه به این دو سهمیه، خودروسازان در دوران قرعه‌کشی و همچنین در فروش‌های سامانه یکپارچه تخصیص خودرو، باید در مجموع ۷۰درصد از محصولات خود را به «مادران» و مالکان خودرو‌های فرسوده اختصاص می‌دادند و باقی متقاضیان باید برای ۳۰ درصد دیگر رقابت می‌کردند.
حالا، اما نه دیگر شیوه قرعه‌کشی اجرا می‌شود و نه سامانه یکپارچه قابلیت و کارکرد قبل را دارد و از همین رو سرنوشت سهمیه «مادران» و «فرسوده‌ها» در هاله‌ای از ابهام است.
در آیین‌نامه اجرایی ماده ۱۰ قانون ساماندهی صنعت خودرو آمده که حداقل ۲۰درصد از خودرو‌های عرضه‌شده در قرعه‌کشی، باید به خودرو‌های فرسوده اختصاص پیدا کند. این در حالی است که هم‌اکنون چیزی به اسم قرعه‌کشی وجود ندارد و مشخص نیست آیا این قانون می‌تواند خودروسازان را به عرضه ۲۰درصدی مخصوص فرسوده‌ها، ملزم کند یا نیاز به بازتعریف و اصلاح دارد.
در مورد خودرو‌های مادران نیز مدت‌هاست خودروسازان فروش جدیدی را به مشمولان اختصاص نداده‌اند، چه آنکه با توجه به برگزاری دو مرحله فروش یکپارچه، خودروسازان عملا تولید یک تا دو سال خود را پیش‌فروش کرده‌اند. در کنار این مسائل، گفته می‌شود برخی متقاضیان شرکت‌کننده در طرح‌های فروش «مادران» و «فرسوده‌ها» موفق به دریافت خودروی ثبت‌نامی خود در موعد مقرر نشده‌اند.
به‌هر‌حال به نظر می‌رسد با توجه به اتفاقات و تغییرات رخ‌داده در سیستم فروش خودروها، نیاز است سیاستگذار در مورد سهمیه خودرو‌های مادران و فرسوده‌ها شفاف‌سازی کند تا مشخص شود آیا خودروسازان همچنان ملزم به اختصاص ۷۰درصد سهمیه خود به این موارد هستند؟ از طرفی، نحوه پایش عمل به تعهدات خودروسازان در این ماجرا نیز برای خود یک چالش محسوب می‌شود، زیرا دیگر سامانه یکپارچه کارکرد قبل را (اینکه به‌وضوح مشخص می‌کرد خودروسازان سهمیه مادران و فرسوده‌ها را در طرح‌های خود لحاظ کرده‌اند) ندارد.
گزارشگر قديمى راديو دار فانى را وداع گفت